کنترل تمرین از طریق کنترل ضربان قلب

یک مربی همواره باید برنامه های تمرینی خود را از نظر اجرا تحت کنترل داشته باشد، تا بتواند یک ارزیابی صحیح از برنامه های داده شده به عمل آورد و چنانچه لازم باشد اصلاحات مورد نیاز را در برنامه تمرینی خود به عمل آورد. لذا باید در سه مرحله تمرینی یعنی: گرم کردن، تمرینات هوازی و تمرینات غیر هوازی ورزشکار را تحت کنترل داشته باشد تا دریابد که آیا به آنچه هدف برنامه تمرینی بوده است رسیده است یا خیر؟

با چند روش می توان ورزشکار را کنترل نمود که آیا به آن دامنه کار تعریف شده رسیده است یا خبر؟ برای مثال وقتی به تیم دستور گرم کردن می دهد باید کنترل کند که آیا واقعاً بدن وی گرم شده است یا خیر؟ یا آیا در تمرینات هوازی در همان حد خواسته شده کار کرده است یا نه، زیرا ممکن است ورزشکار فراتر از خواسته مربی شدت کار را بالا برده و یا بر عکس، در آن شدت، کار نکرده باشد.

یکی از این روشها اندازه گیری سطح اسید لاکتیک خون ورزشکار است به این جهت که در فعالیتهای مختلف با شدتهای گوناگون، مقدار تجمع اسید لاکتیک در خون متفاوت می باشد. اما چگونه یک مربی می تواند در وسط تمرین اسید لاکتیک را اندازه گیری کند؟ پس راه آسانتری را باید جستجو نمود.

ساده ترین راه، اندازه گیری ضربان قلب ورزشکار است، یعنی با اندازه گیری ضربان قلب ورزشکار با پارامترهای از پیش تعیین شده، مثل سن و ضربان قلب ورزشکار در حالت سکون، می توان به این هدف رسید.

به عنوان مثال وقتی یک مربی به ورزشکار دستور گرم کردن (warm up) می دهد باید بداند که وی چه موقع آماده تمرین شده و یا اصطلاحاً گرم شده است. که این عمل می تواند به سادگی و از طریق محاسبه ضربان قلب ورزشکار بدست آید. به منظور محاسبه ضربان قلب ورزشکار در شرایط و مراحل مختلف تمرینی می توان از طرق زیر عمل نمود.

1- محاسبه ضربان قلب ورزشکار در گرم کردن:
HRmax = 220 - Age HRreserve = HRmax - HRrest HRwarm up = HRrest + 0.4 x HRreserve
برای مثال این محاسبه برای یک ورزشکار 20 ساله که ضربان قلب وی در حالت سکون 70 ضربه در دقیقه می باشد به شرح زیر است:
HRmax = 220 – 20 = 200 HRreserve = 200 – 70 = 130 HRwarm = 70 + 0.4 x 130 = 122
2- محدوده ضربان قلب ورزشکاری که استقامتی هوازی کار می کند به شرح زیر است.
HRE = HRrest + 0.6 x HRreserve
3- اگر این ورزشکار در آستانه بی هوازی کار کند یعنی بین مرز هوازی و بی هوازی تمرین نماید، ضربان قلب او به شرح زیر محاسبه میگردد.
HRT = HRrest + 0.7 x HRreserve
برای مثال یک ورزشکار 20 ساله که ضربان قلب وی در حالت سکون 70 است، محدوده ضربان قلب وی در حالت آستانه غیر هوازی به شرح زیر می باشد:
HRmax = 220 – 20 = 200 HRreserve = 200 – 70 = 130 HRwarm = 70 + 0.7 x 130 = 161
4- جهت محاسبه ضربان قلب همین ورزشکار، در زمانیکه در آستانه اسید لاکتیک یعنی غیر هوازی کار می کند می توان به شکل زیر عمل نمود.
HRL = HRrest + 0.9 x HRreserve
به عنوان مثال :
HRmax = 220 – 20 = 200 HRreserve = 200 – 70 = 130 HRwarm = 70 + 0.9 x 130 = 187
 پس با توجه به ویژگی هر ورزشکار می توان از روی ضربان قلب وی مشخص نمود که آیا وی در آن مرحله ای که از وی خواسته شده بود شدت تمرینات را رسانده است یا خیر؟